Κώστας Ζουγρής
Η αναγγελία της κράτησης τού πρώην προέδρου της Γαλλικής δημοκρατίας Νικολά Σαρκοζί προκάλεσε έκπληξη σε διάφορους κύκλους στην χώρα μας όπου μόνιμα κυριαρχεί η άποψη ότι τους πολιτικούς τους κρίνει ο λαός στις εκλογές και δεν τους στέλνεις φυλακή.
Οι φυλακές είναι για όλους τους άλλους, αν όμως η τρόικα μέσα στα εποπτικά της καθήκοντα είχε και τον καταμερισμό ευθυνών σε όσους μας οδήγησαν στην σημερινή κατάσταση, όλοι θα συμφωνούσαν μαζί της.
Από τις λέξεις που κυριαρχούν τα δυο τελευταία χρόνια στην χώρα μας είναι αυτή που αφορά την ενδεχόμενη φυλάκιση αυτών που με διάφορους τρόπους σπατάλησαν ή καρπώθηκαν προς ιδίων όφελος το δημόσιο χρήμα και οδήγησαν την Ελλάδα στην σημερινή δυσχερή οικονομική κατάσταση.
Πριν από λίγες ώρες, άλλος ένας πολιτικός μας, υποσχέθηκε ότι θα στείλει στην φυλακή όσους σπατάλησαν δημόσιο χρήμα.
Οι νεότεροι σε ηλικία σχεδόν σίγουρα στο μέλλον θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα πράγματα για το τι πραγματικά συνέβη και οδηγηθήκαμε στα σημερινά χάλια, αλλά κανένας, αν κρίνουμε από την προϊστορία δεν θα έχει τη ευκαιρία να δει κάποιους από τους υπεύθυνους στην φυλακή. Πιο σίγουρο είναι ότι αυτοί που κρύβονται πίσω από τα διάφορα οικονομικά σκάνδαλα, θα περνάνε συχνά μεγάλο κομμάτι του ελεύθερου χρόνου τους σε ελληνικά και διεθνή ξενοδοχεία σπαταλώντας τα χρήματα που αποκόμισαν παράνομα από τους κόπους και τον ιδρώτα του ελληνικού λαού.
Η στέρηση της ελευθερίας των ατόμων που διαπράττουν αδικήματα, εμφανίσθηκε για πρώτη φορά πριν από αρκετούς αιώνες και φτάνει μέχρι τη ελληνική αρχαιότητα.
Η φυλάκιση όμως σε συγκεκριμένο χώρο με την μορφή που την ξέρουμε σήμερα, ξεκίνησε στον μεσαίωνα με την πρώτη φυλακή να ιδρύεται στο Λονδίνο το 1557 και να ακολουθούν ανάλογες φυλακές σε Ολλανδία, Γερμανία και Ελβετία.
Στην Ελλάδα οι πρώτες φυλακές δημιουργήθηκαν περίπου το 1887, ενώ πριν τον ρόλο τους κάλυπταν τα ενετικά φρούρια.
Στην αρχαία Αθήνα υπήρχαν μικρά δεσμωτήρια, όπως η γνωστή φυλακή του Σωκράτη που υπάρχει στου Φιλοπάππου που χρησιμοποιούντο σαν κρατητήρια για ορισμένες ώρες ή μέρες για την αποπληρωμή χρέους ή πριν εφαρμοσθεί η ποινή του θανάτου με κώνειο.
Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν εναντίον της φυλάκισης και προτιμούσαν να θανατώνουν αυτούς που κατέλυαν το πολίτευμα ή βεβήλωναν τους πάτριους θεούς.
Μια συνηθισμένη τιμωρία ήταν αυτή της εξορίας για 10 χρόνια, όταν τους έκριναν επικίνδυνους για την πόλη.
Μετά την υποδούλωση της Ελλάδας στην Ρώμη αρχίζουν να εμφανίζονται οι πρώτες φυλακές με αποκορύφωμα την παρουσία τους στο Βυζάντιο.
Σκεφθείτε να υπήρχαν υπόνοιες για υπεύθυνους στην αρχαία Ελλάδα ανάλογες με αυτές που αιωρούνται γύρω μας για λίγους ίσως, αλλά γνωστούς συμπολίτες μας.
Ακόμα κι αν δεν υπήρχαν φυλακές θα τις είχαν δημιουργήσει.
Η σύγχρονη ελληνική κοινωνία πιο πολύ ταυτίζει την φυλάκιση με ταινίες όπως τοJailhouseRockτου 1956 με τον Elvis Presley, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι οι συνθήκες στις Ελληνικές φυλακές είναι ιδανικές. Απλά είναι κοινή διαπίστωση ότι δεν φυλακίζονται εκεί πάντα αυτοί που πρέπει.
Στα τραγούδια βέβαια η κατάσταση είναι πιο απλή και κανένας δεν γλυτώνει, η φυλακή μάλιστα ήταν ένα από τα αγαπημένα θέματα ειδικά των στιχουργών του λαϊκού μας τραγουδιού που με αυτό το θέμα έγραψαν μεγάλες επιτυχίες στο παρελθόν.
Αντιλαλούν οι φυλακές, ήταν μία από τις μεγάλες επιτυχίες του Μάρκου Βαμβακάρη από το 1936: Αντιλαλούν οι φυλακές το Μπούρτζι και Γεντί Κουλές. Αντιλαλούν δυο σήμαντρα Συγγρού και Παραπήγματα. Αν είσαι μάνα και πονείς έλα στην δίκη να με δεις, έλα πριν με δικάσουνε κλάψε να μ’ απαλλάξουνε Το σκότος και η φυλακή είναι μεγάλο λακριντί .
Στον παράδεισο που υπάρχει στο ομώνυμο άλμπουμ που κυκλοφόρησαν οι Τρύπες το 1990, το συγκρότημα από την Θεσσαλονίκη τραγουδά για μια αλλιώτικη φυλακή: Ω, είναι ωραία στον παράδεισο καθένας βρίσκει όσα πάντοτε ποθούσε...
Ω, είναι ωραία στον παράδεισο βρήκα κι εγώ μια φυλακή για την καρδιά μου
που λεύτερη δεν άντεχε, ψυχορραγούσε...
Στο 13 το κελί ήταν ο Γιώργος Λαύκας, στο Κελί τριάντα τρία ο Γιώργος Μαργαρίτης, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος έγραψε για τον Χάρο στο κελί σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη για την φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση και το άλμπουμ Οκτώβρης ’78 και ο Μανώλης Μητσιάς τραγουδούσε στο Κελί: Ο κόσμος είναι ένα κελί
κι εμείς φυλακισμένοι δίχως αιτία αμαρτωλοί και καταδικασμένοι
Κι όταν ανοίγει η φυλακή την ώρα που βραδιάζει σ' ένα σοκάκι παρακεί
ο χάρος μας αρπάζει.
Ο Μανώλης στο Σου ‘χω έτοιμη συγγνώμη των Kώστα Βίρβου-Θ. Δερβενιώτη από το 1989, τραγουδούσε: Τα παράθυρα κλεισμένα όπως τα κελιά
έρημη η καρδιά μου λιώνει δίχως αγκαλιά ερημώσανε οι δρόμοι, άδεια τα στενά,
σου 'χω έτοιμη συγνώμη, γύρισε ξανά.
Δυστυχώς πολλά από τα ΄΄λουλούδια΄΄ που κυκλοφορούν γύρω μας ποτέ δεν θα μάθουν το τι σημαίνει κελί. Αυτό κάνει τον πόνο μεγαλύτερο για την πλειονότητα του λαού μας που υποφέρει, όχι μόνο από τα λάθη των άλλων γιατί αυτό είναι ανθρώπινο, αλλά από την σκόπιμη κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος για ιδίων όφελος.
Αυτά τα κόκκινα σημάδια του Χρήστου Λεοντή σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου με την αξέχαστη φωνή του Νίκου Ξυλούρη που στο άλμπουμ Καπνισμένο τσουκάλι μας θύμιζε τα βάσανα μιας άλλης Ελλάδας που έστελνε στις φυλακές πολλά από τα παιδιά της για πολιτικούς λόγους:Αυτά τα κόκκινα σημάδια στους τοίχους, μπορεί να 'ναι κι από αίμα
Όλο το κόκκινο στις μέρες μας είναι αίμα,
μπορεί να 'ναι κι απ’ το λιόγερμα, που χτυπάει στον απέναντι τοίχο
Κάθε δείλι τα πράγματα κοκκινίζουν πριν σβήσουν
και ο θάνατος είναι πιο κοντά. Έξω απ’ τα κάγκελα,
είναι οι φωνές των παιδιών, και το σφύριγμα του τρένου
Τότε τα κελιά γίνονται πιο στενά
και πρέπει να σκεφτείς το φως σ’ έναν κάμπο με στάχυα,
και το ψωμί στο τραπέζι των φτωχών
και τις μητέρες να χαμογελάνε στα παράθυρα,
για να βρεις λίγο χώρο να απλώσεις τα πόδια σου.
Ο Νικόλας Άσιμος το είχε πιάσει το νόημα, αλλά κάποιοι φρόντιζαν να μένει πάντα στο περιθώριο με την συμπεριφορά τους απέναντί του: Επειδής με ρωτήσαν πολλοί
πως τα πέρασα στη φυλακή πως δεν έφτιαξα κάνα τραγούδι
όπως τόσοι αντιστασιακοί απαντώντας σας λέω ξερά δεν πουλιέμαι αντιστασιακά.
Όλοι αντιστασιασθείτε πιο καλά έτσι να τακτοποιηθείτε ποιος στο τέλος θα μπορέσει
βουλευτή ν’ αρπάξει θέση.
Την αντίσταση βαρέθηκα λόγια φανφαρόνων ψεύτικα μέσα στο κελί μαράθηκα
Τους πολιτικούς σιχάθηκα.
Οι φυλακές γεμάτες, τα κελιά υγρά ποινικοί οι κρατουμένοι, μες τα κάτεργα
Είν’ το άλλοθί σου κόσμε, για να κρύβεις την ψευτιά
Να στηρίζεις τις σφαγές σου, και τη νόμιμη κλεψιά.
(Την αντίσταση βαρέθηκα).
Από τα πιο γνωστά τραγούδια του συγκροτήματος Συνήθεις Ύποπτοι του Χρήστου Θηβαίου ήταν το Κόκκινο θολό φεγγάρι:
Κόκκινο θολό φεγγάρι, πάρε με μαζί σου να χαρείς
μέσα στο κελί μου έχω σαλτάρει, σαν απόκληρος της διαφυγής
Κόκκινο θολό φεγγάρι, σαν τα όνειρα μας ξενυχτάς
και από τις φυλακές αυτού του κόσμου γύρω στα μεσάνυχτα το σκας
κι έτσι ματωμένο ταξιδεύεις, σαν χαρταετός χωρίς κλωστή
είσαι εσύ του χρόνου ο καθρέφτης, τίποτα και αιώνιο μαζί.
Ανησυχούσε ο Διονύσης Σαββόπουλος το 1972 για το τι θα συνέβαινε όταν θα έβγαινε από την φυλακή στο τραγούδι του Δημοσθένους Λέξεις που υπήρχε στο άλμπουμΒρώμικο ψωμί. Τότε βέβαια κάποιοι πήγαιναν φυλακή για πολιτικούς λόγους από την χούντα: Κι αν βγω απ' αυτή τη φυλακή κανείς δε θα με περιμένει
οι δρόμοι θα 'ναι αδειανοί κι η πολιτεία μου πιο ξένη
τα καφενεία όλα κλειστά κι οι φίλοι μου ξενιτεμένοι
αέρας θα με παρασέρνει κι αν βγω απ' αυτή τη φυλακή.
Από την φυλακή μπορεί να γλυτώνουν πολλοί ένοχοι, από τις τύψεις όμως κανείς και αυτό είναι δυστυχώς η μόνη παρηγοριά αυτών που βιώνουν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης.
* Αυτοί που χάθηκαν στα 27... Κώστας Ζουγρής: Συγγραφέας, μουσικός παραγωγός, συνδημιουργός του site #apotis4stis5, κατέχει μαζί με τον Γιάννη Πετρίδη το παγκόσμιο ρεκόρ της μακροβιότερης καθημερινής ραδιοφωνικής εκπομπής Άπό τις 4 στις 5 στο Α΄ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ της ΕΡΤ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου