Πώς αντιλαμβάνονταν την πατρίδα οι αρχαίοι Έλληνες; Όπως κι εμείς; Την απάντηση θα τη βρείτε σ' ένα αξιόλογο άρθρο για την περί πατρίδας πολιτική αντίληψη των κλασικών Ελλήνων και τη νεότερη προπαγανδιστική διαστροφή της σε "πατριωτισμό", "εθνική ενότητα" και "ομοψυχία".
Η αυτοκυβερνώμενη πατρίδα - πόλη αποτελούσε για τους Έλληνες έννοια κατ΄ εξοχήν πολιτική. Στον Επιτάφιο του Περικλέους (όπως τον αποδίδει ο Θουκυδίδης) κατονομάζονται οι χειροπιαστές αιτίες, για τις οποίες καλούνταν να πολεμήσουν οι Αθηναίοι: η επιβεβαιωμένη στην πράξη ευνομία τους, οι απεριόριστες ευκαιρίες, που είχε ο καθένας σε αυτή την πόλη για να αναπτύξει τις δυνατότητές του, οι θεσμοί τους ως προϊόν αυθεντικής (=αυτόνομης) συλλογικότητας, η πολιτικώς θεσμισμένη (=έμπρακτη) ταύτιση ατομικού και συλλογικού συμφέροντος, η αναμφισβήτητη πληρότητα της ζωής τους. Πουθενά στο συναρπαστικό αυτό κείμενο δεν θα βρει κανείς τον μεταγενέστερο πατριδοκάπηλο μελοδραματισμό, ύποπτους συλλογιστικούς ακροβατισμούς (στους οποίους ανέκαθεν επεδίδετο η εθνικιστική προπαγάνδα, βλ. «έθνος - κράτος»), συγκινησιακά φορτισμένες κοινοτοπίες και λοιπά ιδεολογικοποιημένα ξεροκόκκαλα, από αυτά, που πετούν συχνότατα οι έμποροι του πολέμου στις αποβλακωμένες ανθρωπομάζες/κρέας για τα κανόνια τους.
Το αντιπροσωπευτικότερο επιχείρημα, που μπορεί να επικαλεστεί κανείς σχετικά με το πώς οι Έλληνες της κλασικής εποχής αντιλαμβάνονταν την κατ΄ εξοχήν πολιτική διάσταση της πατρίδας, βρίσκεται στον Ηρόδοτο (Ε΄ 78): «Φαίνεται δε όχι μόνο από ένα παράδειγμα αλλά γενικώς πόσο σπουδαίο πράγμα είναι η ισηγορία. Διότι όταν οι Αθηναίοι διοικούντο τυραννικά δεν ήσαν καθόλου καλύτεροι στα πολεμικά από κανέναν από τους γείτονές τους, απαλλαγέντες όμως από τους τυράννους έγιναν οι καλύτεροι όλων. Τούτο φανερώνει, ότι όταν ήσαν υποταγμένοι συμπεριφέρονταν εκουσίως ως δειλοί, σκεπτόμενοι, ότι εργάζονται για τον δεσπότη τους, όταν όμως ελευθερώθηκαν, ο καθένας έδειχνε προθυμία να εργαστεί σκεπτόμενος, ότι εργάζεται για τον εαυτό του». Με άλλα λόγια ο άνθρωπος αποκτά πατρίδα μόνο όταν γίνεται πολίτης. Και τότε, αν χρειαστεί, πολεμάει για τον εαυτό του και άρα για την πατρίδα του (και όχι το αντίστροφο). Καμμία σχέση με υπήκοους, που σύρονται στα πεδία των μαχών ωθούμενοι από το ιδεολογικό («εθνικό») κουτόχορτο, που τούς έχει ταϊσει κάποιος πατριδοκάπηλος εξουσιαστής.
Διαβάστε περισσότερα
Η αυτοκυβερνώμενη πατρίδα - πόλη αποτελούσε για τους Έλληνες έννοια κατ΄ εξοχήν πολιτική. Στον Επιτάφιο του Περικλέους (όπως τον αποδίδει ο Θουκυδίδης) κατονομάζονται οι χειροπιαστές αιτίες, για τις οποίες καλούνταν να πολεμήσουν οι Αθηναίοι: η επιβεβαιωμένη στην πράξη ευνομία τους, οι απεριόριστες ευκαιρίες, που είχε ο καθένας σε αυτή την πόλη για να αναπτύξει τις δυνατότητές του, οι θεσμοί τους ως προϊόν αυθεντικής (=αυτόνομης) συλλογικότητας, η πολιτικώς θεσμισμένη (=έμπρακτη) ταύτιση ατομικού και συλλογικού συμφέροντος, η αναμφισβήτητη πληρότητα της ζωής τους. Πουθενά στο συναρπαστικό αυτό κείμενο δεν θα βρει κανείς τον μεταγενέστερο πατριδοκάπηλο μελοδραματισμό, ύποπτους συλλογιστικούς ακροβατισμούς (στους οποίους ανέκαθεν επεδίδετο η εθνικιστική προπαγάνδα, βλ. «έθνος - κράτος»), συγκινησιακά φορτισμένες κοινοτοπίες και λοιπά ιδεολογικοποιημένα ξεροκόκκαλα, από αυτά, που πετούν συχνότατα οι έμποροι του πολέμου στις αποβλακωμένες ανθρωπομάζες/κρέας για τα κανόνια τους.
Το αντιπροσωπευτικότερο επιχείρημα, που μπορεί να επικαλεστεί κανείς σχετικά με το πώς οι Έλληνες της κλασικής εποχής αντιλαμβάνονταν την κατ΄ εξοχήν πολιτική διάσταση της πατρίδας, βρίσκεται στον Ηρόδοτο (Ε΄ 78): «Φαίνεται δε όχι μόνο από ένα παράδειγμα αλλά γενικώς πόσο σπουδαίο πράγμα είναι η ισηγορία. Διότι όταν οι Αθηναίοι διοικούντο τυραννικά δεν ήσαν καθόλου καλύτεροι στα πολεμικά από κανέναν από τους γείτονές τους, απαλλαγέντες όμως από τους τυράννους έγιναν οι καλύτεροι όλων. Τούτο φανερώνει, ότι όταν ήσαν υποταγμένοι συμπεριφέρονταν εκουσίως ως δειλοί, σκεπτόμενοι, ότι εργάζονται για τον δεσπότη τους, όταν όμως ελευθερώθηκαν, ο καθένας έδειχνε προθυμία να εργαστεί σκεπτόμενος, ότι εργάζεται για τον εαυτό του». Με άλλα λόγια ο άνθρωπος αποκτά πατρίδα μόνο όταν γίνεται πολίτης. Και τότε, αν χρειαστεί, πολεμάει για τον εαυτό του και άρα για την πατρίδα του (και όχι το αντίστροφο). Καμμία σχέση με υπήκοους, που σύρονται στα πεδία των μαχών ωθούμενοι από το ιδεολογικό («εθνικό») κουτόχορτο, που τούς έχει ταϊσει κάποιος πατριδοκάπηλος εξουσιαστής.
Διαβάστε περισσότερα
6 σχόλια:
Συνυπογράφοντας στην ανάρτηση σου θα ήθελα απλά να προσθέσω πως για να καταλάβουμε σήμερα το τι σήμαινε τόσο στην κλασσική όσο και στην ύστερη αρχαιότητα η έννοια της πόλης-πατρίδας, ή καλύτερα πόλης κράτους-πατρίδας, αρκεί να κοιτάξουμε την εξέλιξη του καθεστώτος της ιδιότητας του Πολίτη και πως αντιλαμβάνονταν τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις τους μέσα από αυτό. Εξαιρετικό βιβλίο αποτελεί το Claude Mossé. Επίτομη ιστορία της αρχαίας.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΑΤΕΛΕΙΩΤΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ .
ΜΕ ΤΕΤΟΙΟΥΣ ΜΑΣΚΑΡΑΔΕΣ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ !!!!!!!
Γεια σας
Αναρωτιέμαι αν στην έννοια τις πατρίδας, με την εξ αίματος αποκλειστικότητα ή καταγωγής προέλευσις, περιορίζετε το πανανθρώπινο της Ἑκκλησίας του Δήμου που είναι βασικό στοιχείο της δημοκρατίας και αμβλύνει τα γεωγραφικά περιθώρια αυτής στην απεραντοσύνη των ελληνιστικών αξιών στα όρια τις οικουμένης, στο πνεύμα του "όπου ζεις Πατρίς"
Μήπως με τη στενή έννοια της περιορίζετε η θετική επιρροή του ελληνισμού και καταντά σαν ένα, ρατσιστικού αξιώματος πεδίο αιρετικής δράσις, εφάμιλλη μιας αιρετικής ρατσιστικής θρησκείας με τα παρακλάδια της?
Το αντίθετο θα έλεγα υποστηρίζει το άρθρο:
"Οι αρχαίοι Έλληνες διέθεταν ανέκαθεν πλήρη επίγνωση, ότι αποτελούν έθνος με κοινή καταγωγή, γλώσσα, πολιτισμό κ.λπ.. Ωστόσο, αυτό δεν τους έλεγε και πολλά πράγματα από πολιτικής πλευράς. Γνώριζαν, ότι η κοινωνική συνοχή απαιτεί πολύ περισσότερα πράγματα από απλοϊκές ιδεολογικές καταφυγές σε κάποιο «κοινό αίμα» κι ότι εξασφαλίζεται μόνο εάν η έμφαση δοθεί στο πολιτικό μέρος τού προβλήματος."
Όσο για τα γεωγραφικά όρια, δεν αποτελούσαν δέσμευση, καθώς οι πολίτες ήταν η πατρίδα και όχι ένας τόπος. Πρόσεξε την απειλή του Θεμιστοκλή ότι, αν δεν γινόταν η ναυμαχία στη Σαλαμίνα, οι Αθηναίοι θα έφευγαν να επανιδρύσουν την πόλη τους στην Ιταλία. Αυτό σημαίνει ότι ο τόπος δεν έπαιζε τόσο σημαντικό ρόλο όσο οι πολίτες.
...ο άνθρωπος αποκτά πατρίδα μόνο όταν γίνεται πολίτης. Και τότε, αν χρειαστεί, πολεμάει για τον εαυτό του και άρα για την πατρίδα του (και όχι το αντίστροφο).
Ωραία κι εγώ λοιπόν που είμαι! Πολίτης της "Ελληνιστικής Δημοκρατίας της Σουηδίας" στη ΣΟΥΗΔΙΑ!
(συμμετέχω, συμβάλω, προσφέρω, δημιουργώ, καταβάλω τα του Καίσαρα από κοινού, και απολαμβάνω όλα τα αγαθά των συμπολιτών μου, στα πλαίσια της δημοκρατικής πλειοψηφίας, με όλα τα δικαιώματα διεκδίκησης των δικαιωμάτων των δικών μου και των συμπολιτών ακόμα και κόντρα στην εφημερία των νόμων, και με ανοικτούς ορίζοντες προσεταιρισμού περισσοτέρων προς ενίσχυση της Πατρίδας των ΠΟΛΙΤΩΝ και εκ του έξωθεν, να συμμετάσχουν ως Πολίτες σ΄ αυτήν Πατρίδα).
Τι λες? σε περίπτωση που κάποιοι Αθηναίοι θαλασσοκράτορες μου επιτεθούν την "Μήλο", δεν θα την υπερασπιστώ?
Άλλο τώρα που και οι ίδιοι οι Πολίτες μιας Παρτίδας, δεν υπερασπίζονται επί της ουσίας την Πατρίδα της "Εκκλησίας του Δήμου" των, όταν δεν συμμετέχουν στα κοινά, και δε μιλώ γι΄ αυτούς που δεν τους επιτρέπουν ή ακόμα και τους απωθούν στο να συμμετάσχουν.
Δημοσίευση σχολίου